Lý Tiểu Long và võ thuật

Tiểu Long là một ngôi sao điện ảnh - võ thuật. Ông là người  có thể nói là mở đường cho việc đưa võ thuật lên điện ảnh và ông cũng nổi tiếng từ đó. Cho đến nay đã hơn 40 năm kể từ ngày Tiểu Long qua đời (1977) nhưng tên tuổi ông vẫn là một trong những sự ngưỡng mộ lớn của giới trẻ. Cũng do số phận ngặt nghèo, Tiểu Long mất khi sự nghiệp điện ảnh đang ở đỉnh cao khiến người ta càng tiếc nuối và hâm mộ hơn. Mặc dù vậy, nhiều người vẫn còn chưa hiểu lắm về đường võ thuật của Lý Tiểu Long cũng như trình độ võ thuật thật sự của ông.

Tôi còn nhớ hồi học cấp 3. Chúng tôi có 1 nhóm mấy thằng mê võ thuật hay ngồi bàn tán với nhau. Một anh bạn trong nhóm rất thần tượng Lý Tiểu Long nói rằng ông Lý có thể một mình đánh lại 10 cao thủ của thế giới. Lúc bấy giờ tôi chỉ biết gật gù thán phục ông Lý giỏi võ và anh bạn biết nhiều. Sau này lại đọc trên mạng, qua các diễn đàn thấy nhiều bạn rất thần tượng ông Lý và xưng tụng ông rất nhiều. Mặc dù thế ít người được biết những thông tin một cách đa chiều và chân thực.

Theo thời gian tha thẩn trên mạng, tôi có tìm thấy một vài câu chuyện liên quan đến đường học võ của ông Lý. Vậy xin kể tóm tắt. Trong cuốn sách nghiên cứu về võ thuật Lý Tiểu Long của một tác giả Việt Nam (Xin lỗi không nhớ được tên sách cũng như tác giả vì hồi đó một thằng bạn cho mượn từ khi học lớp 12) thì ông Lý học Vịnh Xuân Quyền là môn võ đầu đời lúc ông 13 tuổi. Năm 17 tuổi ông Lý theo gia đình sang Mỹ và ở đó ông tiếp tục nghiên cứu một số môn võ khác nữa.

Liên quan đến chuyện học Vịnh Xuân Quyền thì có câu chuyện này, tôi lượm lặt được trên mạng. Khi Lý Tiểu Long đến học Vịnh Xuân với tôn sư Diệp Vấn thì sư phụ Diệp nhìn tướng đã bảo rằng người này không kiên trì và chân đi gót không chạm đất thì tướng sẽ yểu mệnh. Trong 5 năm ông Lý học Vịnh Xuân thì ông cũng chưa được học hết các kỹ thuật của môn phái. Vịnh Xuân Quyền theo dòng Diệp Vấn chỉ có 3 bài quyền, 1 bài mộc nhân, một bài đao pháp và 1 bài côn. 

Bát trảm đao là môn binh khí lợi hại và sở trường của các đệ tự Vịnh Xuân

Hẳn là những ai đã xem qua các bộ phim của họ Lý và đã có một ít kiến thức về Vịnh Xuân sẽ thấy ngay là ông Lý không sử dụng được bát trảm đao và lục điểm bán côn (là hai bài binh khí của Vịnh Xuân). Vũ khí quen thuộc là côn nhị khúc vốn là một môn binh khí gần như đặc trưng của võ Nhật. Điều đó cho thấy ông Lý chưa được học côn pháp và đao pháp của Vịnh Xuân. Tôi cứ suy luận thế này, nếu ông Lý đã học côn, đao và sở trường được hai môn đó thì không lý gì ông lại không áp dụng nó vào trong các tình huống giao đấu trong phim.

Trong khi đó côn nhị khúc là vũ khí thường thấy trong phim Lý Tiểu Long

Thêm nữa, bài mộc nhân ông Lý cũng chưa được học bởi có câu chuyện đã được đưa lên báo Trung Quốc đó là sau khi ông Lý nổi tiếng điện ảnh có quay lại Hong Kong tìm Diệp Vấn để xin sư phụ dạy cho bài mộc nhân với cái giá là sẽ biếu sư phụ một căn biệt thự. Tuy vậy ông Diệp Vấn không chấp nhận điều này. Ông nói: "Nếu gặp người phù hợp có duyên ông sẽ đem hết ra truyền dạy chứ võ thuật không phải là thứ dễ dàng trao đổi buôn bán".

Sau này Lý Tiểu Long có sáng tạo ra môn phái riêng là Triệt Quyền Đạo. Tuy vậy sau khi ông mất đi môn này của ông đã dần dần lụi tàn. Ở Hà Nội hiện nay có một số nơi cũng dạy triệt quyền đạo nhưng không nhiều người học tập. Những người đến với môn này trước hết là vì thần tượng Lý Tiểu Long mà thôi. Ở khía cạnh khác, một số bậc đàn anh trong giới Vịnh Xuân Quyền có chia sẻ với tôi rằng Triệt Quyền Đạo của ông Lý bản chất chưa có gì thoát khỏi được Vịnh Xuân Quyền. 

Đây là kiểu đấm ngang bàn tay phổ biến mà hầu như môn võ nào cũng có

Với căn cơ còn rất nông cạn của mình bản thân tôi cũng thấy trong nhiều bộ phim ông Lý sử dụng chủ yếu các kỹ thuật hoặc là mang ảnh hưởng kỹ thuật Vịnh Xuân. Ví dụ các đòn đấm như điên dại vào đối thủ ở đoạn cuối cùng trong phim Đường Sơn Đại Huynh chính là kiểu Nhật Tự xung quyền của Vịnh Xuân chứ không phải kiểu đấm ngang bàn tay phổ biến.

Còn đây là kiểu đấm  Nhật tự xung quyền đặc trưng của Vịnh Xuân

Đây là cảnh trong phim Đường Sơn Đại Huynh, sau cảnh này Lý Tiểu Long kết liễu đối thủ bằng 1 loạt cú đấm nhật tự xung quyền tay phải (Ảnh sưu tầm internet)

Trong một bộ phim có cảnh đánh nhau ở trên đảo, khi đấu với một võ sĩ mặc áo trắng ông Lý đã giao tay và đứng thế tấn trắc thân kiềm dương mã của Vịnh Xuân. Ngoại trừ các đòn đá cao thì kỹ thuật tay của ông Lý hoặc là bê nguyên xi từ Vịnh Xuân hoặc là mang ảnh hưởng của Vịnh Xuân mà thôi.